'Tuloy lang ang buhay' yan palagi ang sinasabi ko sa aking mga kapatid. Nais ko pa ding magpatuloy kahit hirap kami sa buhay, dahil naniniwala ako na aahon kami sa kahirapan balang araw. Ako nga pala si Lovely, nangungupahan lang ako kasama ang lima kong kapatid. Ulila na kami sa aming mga tunay na magulang simula ng mag-kaisip kami.

Nung bata pa ako, mga limang taong gulang, ay nagpalaboy-laboy ako sa kalye at namamalimos para maipagpatuloy ang aking musmos na buhay. Isang araw, inakit ako ng isang magandang ale sa kanyang tirahan. Nung una ay ayaw kong pumayag ngunit sinabi nya na marami daw pagkain doon at kukupkupin daw nya ako na parang tunay na anak. Sa isip-isip ko yes, magkakananay na din ako at maraming pang pagkain. Pagpunta namin dun ay nagulat ako dahil ang sikip ng tirahan ng ale na paupahan lang pala. 'Sila ay magiging kapatid mo simula ngayon' sabi pa ng ale na kukupkop sa akin. Oo nga bata at palaboy lang ako pero alam ko ang pinagkaiba ng mayaman sa mahirap at halata sa itsura ng bahay na inuupahan, na ang ale ay nabibilang sa isa sa mga naghihirap na tao sa Pilipinas. Tapos ngayon biglang dami agad ng kapatid ko? Wow! Hula ko ay ampon lang din sila dahil di sila magkakamukha at halos magkakasing edad lang kami.

Inalagaan at kinupkop naman nya kami ng buong puso nya kaya itinuring namin syang tunay na ina. Tinanong ko nga sya nung minsan na kung anong ginagawa o trabaho nya dahil araw-araw ay napapakain nya kami ng tatlong beses isang araw, napapaliguan, binibilhan ng mga damit at nakakabayad ng upa sa maliit naming tahanan. Ngunit di nya ako sinagot sa mga tanong ko, napansin ko lang na tuwing gabi minsan ay inaabot na sya ng umaga, ay aalis sya na todo kolorete ang mukha at suot ang mga damit na alam ko ay hindi disente ang itsura.

Lagi nga kaming tuksuhing magkakapatid na pokpok daw ang nanay-nanayan namin kapag naglalaro kami. Syempre dahil sa murang isip ay di ko mawari ang kanilang sinasabi. Ipinagwalang bahala ko na lang ang mga sinasabi nila tungkol kay nanay. Di na rin nakayanan ng nanay namin na pag-aralin kami dahil nga sa hirap ng buhay. Ok na sa amin na mabuhay lang kahit mahirap basta andyan si nanay.

Sumapit ang aking ika-14 na kaarawan at tuluyan ng di nakapag-aral. Araw iyon nung kinupkop ako ni nanay. Halos lahat naman ng aking kapatid ay 13-16 anyos na ng araw na yun. Tumanda na rin ang nanay. Di ko naman hiniling na magkaroon kami ng handa o kahit regalo sa aking kaarawan. Yakap at halik lang ng aking nanay at kompleto kaming magkakapatid ay masaya na ako.

Kinagabihan ng aking kaarawan ay dinala kami ng aming mahal na nanay sa isang lugar. Malaki ang lugar na iyon, puno ng ilaw, lamesa at upuan. Mayroon din itong mga maliliit na kwarto. May mga inumin at masasarap na pagkain. Nasa isip ko nun na 'yes kakain kami sa aking kaarawan ng masarap na pagkain' at napayakap pa ako sa aming nanay na may kasiyahan. Pumasok kaming magkakapatid sa medyo malaking kwarto kasama ang ibang mga babae na may mga kolorete sa mukha at damit na kahawig ng sinusuot ni nanay pag-aalis sya sa gabi.

Sa loob ng kwartong iyon ay dumating naman ang isang bading na magara ang kasuotan. Lumapit dun sa bading si nanay at kinausap nya ito. Nakita ko na may inabot na pera ang bading kay nanay. Pagkatapos kunin ang pera ay iniwan kami ni nanay sa kwartong iyon na maluha-luhang nagpaalam 'mga anak iiwan muna kayo ni nanay ng sandali aa may bibilhin lang sa labas, babalik din ako agad.' Habang wala si nanay ay binihisan kami ng mga babae ng katulad ng sa kanila. Halos kita na ang maseselang bahagi ng aming katawan sa suot namin. Napaiyak naman ang isa kong kapatid na 13 taong gulang lamang dahil labag sa kanya ang pagsuot ng ganitong uri ng damit. Maging ako at iba ko pang kapatid ay maluha-luha din. Asan kaya si nanay? Ang tagal naman ni nanay.

Lumalim na ang gabi at wala pa din si nanay. Dumami na ang tao sa labas ng kwarto na karamihan ay lalaki. Kita namin ang labas ng kwarto dahil transparent na salamin ang bintana nito. Kita ko rin na may kinakausap ang bading na isang matandang lalaking lasing na halatang mayaman. Tingin ng tingin sa aming nasa loob ng kwarto ang matandang lalaki. Sandali pa ay inabutan na ng matandang lalaki ng pera ang bading na kausap at pumasok sila dito sa kwarto. Hinila nila ng sapilitan ang aming kapatid na 13 anyos. Umiiyak kaming magkakapatid dahil wala kaming nagawa sa aming 13 anyos na kapatid.

Sunod naman akong kinuha. Nagpupumiglas at umiiyak ako sa isang matandang lalaki na hinihila ako palabas ng kwarto, kung saan iniwan kami ng nanay at nangakong babalikan kami agad. Di ko kaya ang lakas ng matanda at bading na nagtutulungang dalhin ako sa isa sa mga maliliit na kwarto doon sa maingay at maraming ilaw na lugar na iyon. Kinulong ako sa isang kwarto na nababalot ng dilim. Dinig mula dito sa loob ng kwarto ang tugtugan sa labas. Nagpatuloy ang pagpatak ng aking luha, di alam ang mga nangyayari sa paligid.

Dumating naman yung matandang lalaki na kumulong sa akin. May dala syang inumin na inaalok sa akin. Mabait naman ang matandang lalaki sa akin, para ko nga syang lolo dahil sa pagtrato nya sa akin. Gumaan ang aking loob at ininom ang inuming dala ng matanda dahil sa sobrang uhaw na kanina pa nya inaalok sa akin. Maya-maya pa ay biglang umikot ang aking paningin, nanghihina at nag-iinit ang aking murang katawan. ‘Ano po bang pinainom nyo sa akin?’ tanong ko sa matandang lalaki na pangisi-ngisi ng aking titigan. Inihiga nya ako sa maliit na kama ng kwartong pinagdalhan sa akin. Di ako makalaban, sobrang lakas ng matanda. Nagsimula ang pagbuhos ng aking mga luha habang ang matanda ay nagsimula namang hipuan ang maseselang bahagi ng aking katawan. Isang demonyo ang kahalintulad ng matanda sa itsura nyang hayok na hayok sa mura kong laman.

Awa, pagsisisi at sakit ang aking naramdaman para sa sarili habang galit naman sa aking ina. Kung bakit nya kami nagawang iwan sa ganong kababoy na lugar. Nag-aalala naman ako sa mga posibleng mangyari sa mga kapatid ko. Di nagtagal dumilim ang paningin ko at nagsimulang mawalan ng malay.

Nagising na lang ako na kapiling muli ang aking mga kapatid at ina sa maliit na inuupahang bahay. Tulala at nanginginig naman ang aking mga kapatid na magkakayakap sa isa’t isa. Naalala nila ang mapait na karanasan sa mailaw at maingay na lugar na iyon.

Sinigawan ko ang aming nanay kung bakit nya nagawa iyon sa amin ngunit tahimik lang sya at patuloy sa kanyang pagkakape habang binibilang ang pera na binigay ng bading kagabi. Ilang saglit pa ay ‘Tumigil na nga kayo sa kaartehan nyo. Sa simula lang talaga mahirap tanggapin pero makakasanayan nyo rin yan. Oh pera, ibili nyo ng kahit anong gusto nyo,’ sinabi nya sa amin na medyo maluha-luha at hindi makatingin sa aming mga mata kasabay ng pag abot nya sa amin ng mga pera. Napaiyak naman ako ng sabihin nya ang mga katagang iyon. Tinanong ko sya kung yun ba ang trabaho nya dati, na yun ba ang ibig sabihin ng pokpok na tinuktukso sa amin ng mga kalaro namin? Tanging tango lang ang naging sagot ng aming nanay.

‘Wala na akong alam na mapapasok nyong trabaho sa edad ninyo. Tumatanda na ang nanay nyo di na ako mabenta sa ganong uri ng trabaho. Kaya ipinasok ko kayo para maiahon nyo ang buhay natin na di ko nagawa,’ sambit ng nanay pagsapit ng gabi. Muli ay sapilitan kaming dinala sa maliwanag at maingay na lugar na iyon. Patuloy ang pagsisisi na aking nararamdaman ngunit wala akong karapatan para tumanggi dahil inaalagaan naman kami ng aming nanay ng buong puso.

Binaboy ulit kaming magkakapatid sa lugar na iyon. Masamang-masama ang loob ko bakit ba ako pinanganak ng mahirap sana iba ang buhay ko ngayon. Gusto kong makawala sa kadilimang parte ng buhay na ito. Bakit? Bakit kami pa?

Nagpatuloy ang ganong kalbaryo ng buhay naming magkakapatid hanggang sa masanay kami at nasisiyahan na din. Tuwing tatanggap ng pera mula sa sariling pagsisikap ay talagang nakakagaan ng loob ngunit sa ibang paraan nga lang ito nakakamit. Dumating ang panahon na nagkasakit ang aming nanay at tuluyan ng binawian ng buhay. May kirot akong naramdaman sa aking puso kahit konti pero nangibabaw ang kasiyahan na malaya na kami sa kadena na kanyang hanap-buhay, ang pagiging bugaw sa aming magkakapatid. Ngunit di namin maiwasan ang kinalakihang trabaho na pinamulat ng aming nanay dahil wala kaming alam gawin kundi iyon lamang, ang magbenta ng sariling laman para magpatuloy ang buhay.

Nagpatuloy kami sa pagiging pokpok kahit wala na ang nanay. Nag-iba na ang aming mga ugali dahil sa kapaligiran at trabahong nakasanayan. Nagkakanya-kanya na kami ngunit di pa din umalis sa munting tahanan. Madalas mag-away dahil sa agawan ng customer. Kanya kanyang pagkain, hugas, laba at kung ano ano pa.

Hanggang sa isa-isang nagsialisan ang aking mga tinuring na kapatid sa aming munting tahanan at ako lang ang naiwan. Malungkot, tahimik at laging madilim ang paligid. Ngayon, ako ay nagiisa sa maliit na tahanang inuupahan umiiyak, nalulungkot sa sinapit ng aking buhay. Minsan iniisip ko na wakasan na lang ang maruming buhay kong ito ngunit dapat magpatuloy lang dahil habang may buhay may pag-asa.

Katatapos lang ng serbisyo ko sa isang matanda na ang kuripot namang magbayad. Karaniwang customer namin ay matatanda at yung iba ay may mga asawa at propesyonal.

Muli, umuwi ako sa bahay ng mag-isa, nalulungkot at nangungulila. Naalala ko yung mga kwentuhan at lambingan naming magkakapatid. Wala akong naging kaibigan ee sila lang kaya mahirap para sa akin ang mawalay sa tinuring ng mga kapatid.

Isang gabi habang naghihintay ako ng customer sa daan ay huminto ang isang kotse na ang nagmamaneho ay isang binata. Aaminin ko na may-itsura nga itong binatang ito. Sumenyas sya sa akin kung available daw ako. Tanging tango lang ang tugon ko sa binata. Pumasok na nga ako sa kanyang kotse na napakabango at halatang bago. Amoy alak naman ang binata at bakas dito na may kinakaharap syang problema.

Agad naming tinungo ang isang motel. Pagkapasok namin sa motel ay agad nya akong hinalikan. Nanlaban naman ako sa kanyang paghalik. Nagespadahan ang aming dila habang unti-unti nya akong hinuhubadan. Di ko namalayan na wala na akong saplot at sinimulan ko na din syang hubadan. Patuloy ang aming halikan at patuloy din ang pag-gapang ng aming mga kamay sa maseselang bahagi ng aming katawan. Na sya namang nagbigay init sa aming pagtatalik. Inihiga nya ako sa kama at nagsanib na ang aming katawan. Nasasarapan ako sa bawat ulos ng kanyang katawan papasok sa akin at ganon din naman sya. Maya-maya lang ay umungol na sya na tanda ng nakarating sya tuktok ng kaligayahan. Maging ako ay ilang beses nakamit ang kaligayahan dahil sa galing nyang magromansa.

Natapos ang aming masarap na pagtatalik at parehas kaming hubo't hubad sa loob ng maliit na kwarto na katahimikan ang namamayani. Pawis na pawis at pagod na pagod. Ngunit pagbaling ng aking mukha sa kanyang mukha ay nakita ko ang mga mata ng binata na lumuluha.

"Bakit ka umiiyak, sir?" Pagaalala kong tanong sa kanya.

Hinaplos nya ang aking mukha at sinabing "maganda ka bakit ka napunta sa ganitong trabaho?"

Napaiwas na lang ako ng tingin sa binata na halos mangilid ngilid ang aking luha.

"Alam mo ba kung bakit ako malungkot?" Sabi ng binata. "Dahil kamamatay lang ng aking mapapangasawa sa isang car accident, mahirap dahil biglaan ika-40 days nya ngayon ngunit di ko pa din sya makalimutan." Dag dag pa ng binata.

"Sorry sir," sabi ko habang lumuluha ang binata sa pagkukwento nya. "Ako, kaya naman napunta sa ganitong trabaho dahil kay nanay. Sya ang umampon sa akin mula sa lansangan kung saan ako nanghihingi ng awa sa tao, musmos pa lang ako noon. Ngunit sya rin ang dahilan ng pagkawasak ng aking buhay, sya ang bumugaw sa aming 6 na ampon nya. Pero anong magagawa ko kahit papano naman naranasan kong magkaron ng ina. Ngayon wala na ang nanay, umalis na din ang mga kapatid ko. Ako na lang mag-isa sa buhay. Wala naman akong alam na ibang gawin kundi ibenta ang kakarampot kong laman sa mga hayok na kalalakihan, no offense sayo sir." Dagdag ko na halos parehas na kaming lumuluha sa sobrang pangungulila at kalungkutan.

Niyakap ko sya ng may pag-aalala at ganun din ang binata. Matapos ang lahat ay nagbayad na sya at nagpasalamat sa serbisyong aking ginawa sa kanya na may mga ngiti sa labi. Kinuha nya ang numero ng aking cellphone at nagpaalam.

Muli, umuwi ako sa munting tahanan na inuupahan ko. Tahimik, malungkot at madilim na paligid ang namamayani sa lugar na ito.

Patuloy lamang ang pagkalakal sa aking katawan at patuloy din ang aking malungkot at maruming buhay.

Nakatanggap ako ng text message kay Migz. Sya yung binatang namatayan ng mapapangasawa. Nagpalitan kami ng text messages hanggang sa maging magkaibigan kami.

Labis labis ang aking kasiyahan dahil nagkaroon ako ng kaibigan na mapagkakatiwalaan at di mang-iiwan kahit ano ka pa o sino ka pa.

Di ko mawari ang aking nararamdaman tuwing magkikita kami ng kaibigan kong si Migz. Masaya na ayaw ng umalis sa tabi nya ang nais ko tuwing magkasama kami.

Di rin nagtagal ay nahulog na ng tuluyan ang aking loob sa kanya.

Lumakas ang tibok ng aking puso ng umamin sya na mahal nya ako.

At Oo mahal ko rin sya kaya di nagtagal ay naging nobyo ko sya.

Sana lagi na lang ganto kasaya ang bawat pahina ng buhay namin ni Migz.

Mayaman si Migz at inahon nya ako sa kadena ng kahirapan at inalis nya ako sa makamundong kalakaran ng katawan.

Muli naging malinis ang tingin ko sa sarili ko. Ngunit di maiwasang mapag-usapan kami ng mga kamag-anak ni Migz at mga kaibigan. Mga masasakit na salita tungkol sa akin na sumusugat sa aking masayang puso.

Di na lang ako umiimik at umiiyak na lang akong mag-isa sa kwarto tuwing makakarinig ng mga matatalim na salita sa paligid.

Ganun ba talaga kasama at karumi ang aking buhay?

Di naglaon ay unti-unting natanggap ako ng mga magulang at kaibigan ni Migz. Pinakita ko sa kanila na mabuti akong tao at di pera ang habol ko kay Migz. Nagmamahalan kaming pareho.

Naging masaya ang aking buhay. Umangat ang aking paglipad dahil inalok ako ni Migz ng kasal.

Mas naging masaya ako.

Niyakap ko sya ng mahigpit at hinalikan at sinabi ang matamis na oo. Maluha luha kami sa kasiyahan dahil halos mahabang panahon kami naghintay para sa pagkakataong ito.

Bisperas ng kasal namin ni Migz ay mag-isa kong kinuha ang magandang trahe de boda na isusuot ko kinabukasan. Isusurpresa ko si Migz sa aking angking kagandahan sa darating na umaga.

Dumaan ako sa luma kong bahay na patuloy kong inuupahan kahit di na ako tumitira doon. Muli kong sinariwa ang mga kaganapan ng aking buhay sa bahay na ito. Mangilid-ngilid ang aking luha habang inaalala ang hirap, lungkot, at sakit na naranasan sa bahay na ito.

Matapos nun ay uuwi na ako sa bahay nila Migz. Dala ang kahon ng trahe de boda ay biglang may humawak sa aking dalawang lalaki. Yun yung mga kalaro ko noon na tumutukso sa amin na pokpok ang aming nanay. Nabitawan ko ang kahon at nalaglag sa putikan ang aking damit pangkasal. Nagdeklara ang dalawa ng Hold-up! Di ko sila pinansin bagkus ay nagpumiglas ako sa lakas ng dalawang lalaki na humahawak sa kamay ko. Pilit kong inaabot ang damit pangkasal na nahulog sa putikan.

"BLAGGGG!" Pag bagsak ng aking katawan sa putikang aking dinadaanan. Pilit inaabot ang damit pangkasal na nabahidan ng putik. Kinuha ng dalawang lalaki ang kwintas, wallet, at singsing na tanda ng pagmamahal namin ni Migz sa isa't isa.

Tumutulo na ang dugo sa aking trahe de boda. Ang pinapangarap kong kasal ay naglalaho na. Migz asan ka? Patuloy na humihina ang aking katawan dahil sa pag-agos ng dugo habang nakahandusay sa putikan at yakap yakap ang damit pangkasal.

Biglang sumagi sa isip ko ang aking nanay. Ngayon nauunawaan ko na. Di kami tunay na minahal ng aming nanay. Kinupkop nya kami para maging kasama nya pagtanda at mag-ahon sa kanya sa kahirapan. Minulat nya kami sa mundo ng kahayukan sa laman. Hinayaan nyang babuyin ang aming katawan ng kung sino-sino lamang. May nanay bang gustong gawin lahat iyon sa kanyang anak?

Pero di nya natamasa ang kaginhawaan ng buhay. Mabuti pa ako nakaranas ng kasiyahan at kaginhawaan kahit saglit lang ng aking buhay.

Patuloy na tumagas ang dugo sa aking katawan at patuloy na nanghihina.

Ako si Lovely, 23 years old…

Biglang dumilim ang paligid at tuluyan ng nawalan ng buhay.

at ang aking nanay ay

si...